CASAS e PAZOS

Casa da Braña

Casa que ten planta rectangular, baixo e piso. En cada fachada, unha longa solaina con balaustrada de pedra e pilares que sosteñen o teito, acceso por medio de escaleiras exteriores laterais.
Baixo a solaina, fórmase un porche adintelado sostido por piares. Reloxo de sol na esquina da casa e hórreo na eira.

Casa dos Deán ( Os Lourenzos)

Fachada principal con dúas torres, a da esquerda ten dobre altura que a dereita, ámbalas dúas almenadas. Escalinata con balaustrada en forma de L, que accede á porta principal. A vivenda leva planta baixa e piso, só a torre máis alta ten un piso máis. Ámbalas dúas torres levan unha fila de fiestras de medio punto sobre pilastras.

Pazo Bermúdez de Castro

Pranta cadrada con torre en fachada. Na fachada, a torre está no medio de dous pisos máis, rematada en almenado e con cornisa de onde saen catro gárgolas, unha en cada esquina. Accédese á casa por un camiño con muro e restos de importante entrada.

PONTES

Ponte Piñeira

Ponte sobre o río Lérez. Obra de arquitectura viaria popular, realizado no século XVIII, polo que pasa a calzada que vai á aldea de Fraguas. De pequeno tamaño, realizado en cachotaría e cadeirado.

Localización

Parroquia: Quireza (San Tomé)

36116  Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42º 34′ 28.9″ N – 8º 25′ 22.9″ W

Puente de San Antón

Sobre o río Castro, afluente do Lérez, a súa importancia histórica vencéllase a antigos camiños que se dirixían cara os lugares de Parada, Castrelo e Tabeirós ata chegar a Santiago.

Localización

Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42º 31′ 48.0″ N – 8º 23′ 38.0″ W

Ponte de Vichocuntín

Foi realizado no ano 1852, con motivo da construción da estrada Barbantes a Pontevedra. Está construído en cadeirado de granito, cun só arco rebaixado, de trinta e cinco metros de longo, oito de ancho

Localización

Parroquia: Pedre (Santo Estevo)

Lugar: Vichocuntín

36139  Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42º 31′ 54.9″ N – 8º 25′ 09.9″ W

Ponte de Almofrei

No lugar de A Arrotea, destaca unha ponte de sillería do século XVI, dun só ollo de arco de medio punto, lixeiramente apuntado e apoiado nas rochas.
Pola ponte cruza unha calzada empedrada, supostamente romana e que enlaza coa parroquia de Tourón ( Ponte Caldelas)

Localización

Parroquia: Almofrei (San Lourenzo)

Lugar: A Xesteira

36858  Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42º 26′ 00.0″ N – 8º 32′ 39.9″ W

Ponte de Parada

De orixe romana, foi reconstruída no século XIII, sendo calzada e camiño por onde se transportaba o viño dende o Ribeiro a Santiago.

Localización

Parroquia: Parada (San Pedro)

Lugar: Parada

36558  Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42º 31′ 18.0″ N – 8º 21′ 15.9″ W

Ponte de Pedre

A historia relaciónaa coas antigas vías romanas, camiños de peregrinaxe cara Santiago e a invasión das tropas Napoleónicas. Sitúase na confluencia do Lérez co seu afluente o Quireza e sábese que foi reconstruída no século XIII.

Localización

Parroquia: Pedre (Santo Estevo)

Lugar: Pedre

36139  Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42º 31′ 57.9″ N – 8º 26′ 27.9″ W

Ponte de Valoutas

Ponte sobre o río Lérez que foi construído no ano 1852, con motivo da construción da estrada Barbantes a Pontevedra. Está realizado en cadeirado de granito, cun só arco de medio punto.

Localización

36139  Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42º 32′ 02.9″ N – 8º 23′ 42.0″ W

Ponte Mediaval de Borela

Ponte medieval do século XV con arco oxival, que atravesa o río Almofrei, un dos afluentes máis importantes do río Lérez, cunha lonxitude de aproximadamente de 26 km.

Localización

Parroquia: Borela (San Martiño)

Lugar: A Ponte Borela

36858  Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42º 26′ 34.9″ N – 8º 31′ 43.9″ W

Ponte Serrapio

Nos límites da parroquia de Loureiro, en Cotobade, existe un centenario camiño empedrado que nos conduce polo val frondoso do Almofrei ata unha fermosa ponte que cruza este río.

rátase dunha ponte posiblemente de principios do século XVIII que conta cun só ollo lixeiramente apuntado. Desta ponte sobresae a súa rasante plana, propia das pontes do século XVIII.

É a ponte de Serrapio, que serviría para o traballo nos muíños e para o camiño cara ao foso do lobo que está moi cerquita de aquí.

Localización

Parroquia: Loureiro (Santiago de)

Lugar: Loureiro

36858  Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42°28’46.4″N 8°26’40.5″W

Ponte Mediaval  Ponte Nova

En San Xurxo de Sacos, Cotobade, no lugar de Fontán, existe unha espectacular ponte de orixe secular sobre o río Lérez que recibe o nome de Ponte Nova ou ponte de San Xurxo, por estar situado na parroquia homónima.

A ponte atópase situado nunha das zonas máis espectaculares do encaixonado val do Lérez e ademais da beleza natural destacaremos a súa gran altura de luz, xa que se eleva uns doce metros cunha abertura dun só arco cun lixeiro apuntamiento. As súas bases apóianse nun leito rochoso que se eleva uns tres metros sobre o río. A súa rasante é a modo de «lombo de mula» e alcanza unha lonxitude aproximada de 22 metros. Nunha laxa do centro da ponte aprécianse dous gravados moi desgastados. Nalgunhas informacións fálase dunha «P» e unha «G», quizais en referencia ao canteiro, e outros que se trata de gravados contemporáneos e que puidese poñer o ano «1963».

Pola ponte de San Xurxo circula un bonito roteiro de sendeirismo pero pódese chegar desde a ponte nova da estrada situado augas abaixo. Alí existe unha central hidroeléctrica que move as súas turbinas grazas á auga desviada un 6 km río arriba desde un dos encoros que poboan estes tramos do val do río Lérez. Desde alí un pista ascende por detrás da central ata atopar un vello camiño empedrado que nos conducirá directamente ata a ponte.

A ponte localízase nun Lugar de Interese Comunitario (LIC) denominado Río Lérez que conta cunha superficie de 18,60 ha, abarcando o curso baixo do río que comprende un 18 km do seu curso.

Localización

Parroquia: San Xurxo de Sacos

Lugar: Fontán

36858  Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42.519028,-8.519111,193

Ponte Colgante Calvelo

En Cotobade a uns 500 metros da praia fluvial de Calvelo, tamén coñecida como Praia do Canle, existe un paso en forma dunha alta ponte colgante que atravesa o val do Lérez.

No ano 2013 a zona foi acondicionada e construíuse unha pasarela de madeira para poder acceder a leste desde a parte de As Rozas.

Ademais da fermosa contorna que provoca o val do Lérez neste lugar, destacaremos a gran altura da ponte sobre o nivel do río. A ponte colgante de Calvelo une as dúas beiras de Calvelo e da Retorta e trátase dun dos poucos pasos existentes en varios quilómetros que atravesan o angosto val do río. Destaca o fermoso muíño de auga con cuberta de pedra a dúas augas que se atopa debaixo do mesmo da ponte.

A ponte alcanza os 30 metros de longo e aproximadamente uns 15 metros de alto. Unha pasarela a base de taboleiros de madeira son suxeitados por grosos cables de aceiro. Para acceder a el basta con desviarse desde a estrada que une Ourense con Pontevedra no quilómetro 85 na parroquia de Tenorio. Alí colleremos un desvío ao norte que indica a praia de Calvelo. Xusto antes de chegar a esta existe unha desviación a man dereita que nos conducirá ata unha estrada sen saída. Desde aquí descenderemos a pé en dirección ao río mediante a reformada pasarela de madeira.

Localización

Parroquia: Tenorio (San Pedro)

Lugar: Calvelo

36120 Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42°27’40.6″N 8°34’12.2″W

Ponte Lourenzo

Ponte de San Lourenzo, Ponte de San Vicente ou Ponte de Sualomba. Ás veces tamén o poderemos ver nomeado como Ponte Barbeira.

Está formado por dous arcos de similar tamaño lixeiramente apuntados, característica similar en moitos das pontes de principios de século XVIII. Esta ponte caracterízase polos dous arcos, xa que case sempre constan dun só. Mantén unha rasante lixeiramente alomada e mantén a súa calzada orixinal e os seus petris, aínda que estes atópanse moi deteriorados ou inexistentes nalgúns tramos. Ten un contraforte triangular. Os ocos usados para apoiar as cimbras aínda poden observarse nos dous arcos. A ponte atópase nun camiño de defuntos que unía Trebellos con Escuadra na Lama. Como en moitos outras pontes antigas existe un peto do século XIX nunha das súas beiras. Unha inscrición marca o ano 1896, probablemente ano de reconstrución dalgún antigo peto, pois o retablo asemella ser do século XVIII, igual que a ponte de Sualomba.

Localización

Parroquia: Almofrei (San Lourenzo)

Lugar: Almofrei

36120 Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42°26’06.3″N 8°26’07.3″W

Ponte do Peso

A ponte de O Peso é un das dúas pontes que atravesan o Río Barbeira entre os límites dos concellos de Cotobade e A Lama.

Desde a Ermida do Peso sae un “carreiro” cuberto de cemento ata penetrarse no bosque que se converte nun “carreiro” empedrado que descende cunha forte pendente ata o río Barbeira.

Xa poderemos ver o esforzo das xentes nas marcas dos carros deixadas sobre as pedras do camiño. O camiño salta o río por medio dunha pequena ponte de pedra dun só arco de medio punto do século XVIII. Desde alí, o camiño ascende ata a aldea abandonada da Godela, onde veremos a enigmática Casa dá Peste xunto a outras construcións abandonadas.

Localización

Parroquia: Aguasantas (Santa María)

Lugar: Agusantas

36854 Cerdedo-Cotobade – Pontevedra

 Coordenadas:
42°25’22.7″N 8°26’36.3″W

OUTROS

Antigo Balneario

Restos dunhas antigas instalacións, que datan de 1915. Están adicadas a tratamentos minero-medicinais e augas sulfurosas a carón do río Lérez.
A xente viña de tódalas partes da provincia de Pontevedra, e tamén de fora dela. Estas augas foron e son moi loubadas, sendo daquela, aconselladas e recetadas polos médicos para distintas doenzas: estómago e aparato dixestivo en xeral, fígado e sobor de todo para as cutáneas. Aínda hoxe hai dúas bañeiras en uso.

Campo da Feira de Cuspedriños

No campo da feira de Cuspedriños, atópase un conxunto moi interesante cun grande valor etnográfico.

Os alpendres (construccións creadas para gardar apeiros de labranza, e realizar obradoiros artesanais nos días de choiva), construídos en 1915, e renovados recientemente.

No conxunto, atópase a capela de Virxe do Carme, e xunto a ela un peto de ánimas, unha das manifestacións materiais de culto ós mortos.